«Δώσε θάρρος» με όποιον τρόπο μπορείς
Η εθελοντική πρωτοβουλία „Mut machen“ συγκροτήθηκε στο Μύνστερ της Γερμανίας το 2018 από ιδιώτες και εκπροσώπους του Δημοτικού Συμβουλίου Ενσωμάτωσης Μεταναστών, της Δημοτικής Υπηρεσίας Μεταναστευτικών Ζητημάτων και του Πανεπιστημίου του Μύνστερ, εμπνευσμένη από το βιβλίο «Φτου ξελύπη» της Μαριέττας Κόντου.
Η πρωτοβουλία έφερε την αραβική έκδοση του βιβλίου στο Μύνστερ το 2018 και έκτοτε το παρουσιάζει σε παιδιά και νέους μέσω εκδηλώσεων ανάγνωσης και εργαστήρια. Το πρόγραμμα απευθύνεται σε όσες και όσους καταπιάνονται με τα ζητήματα της προσφυγιάς και της μετανάστευσης. Στοχεύει μέσω της μάθησης να προάγει θεμελιώδη δημοκρατικά ιδεώδη, όπως η αλληλεγγύη, η αποδοχή του διαφορετικού και η στήριξη όσων βρίσκονται χωρίς επιλογή σε αδύναμη θέση.
Σήμερα (2021) η πρωτοβουλία „Mut machen“ συγκροτείται από τη δρ. Παρασκευή Τόμα, τη Helga Sonntag, τη δρ. Nikola Moustakis, τον δρ. Ömer Lütfü Yavuz, τον δρ. Ορέστη Καζασίδη, τη Jennifer Wahlbring και την Sharon Bunzel.
Επικοινωνία: mut [at] muenster [dot] org
Κανάλι YouTube
Ευχαριστούμε τον Δήμο του Μύνστερ, το Δημοτικό Συμβούλιο Ενσωμάτωσης Μεταναστών του Μύνστερ (Integrationsrat Münster), το Κέντρο Ιστορίας και Πολιτισμού της Ανατολικής Μεσογείου (Centrum für Geschichte und Kultur des östlichen Mittelmeerraums – GKM) και το Διεθνές Κέντρο του Πανεπιστημίου του Μύνστερ („Die Brücke“), τη Διεθνή Ομάδα Εργασίας (Arbeitskreis International e.V.), τον Τουρκικό Σύλλογο Εργαζομένων και Φοιτητών του Μύνστερ (Türkischen Arbeiter- und Studentenverein Münster e.V.), τον Σύλλογο Προώθησης της Αραβικής Γλώσσας (Förderverein Arabischer Sprache e.V.) και τον Σύλλογο για την Πολιτιστική και Κοινωνική Συνεργασία (AFAQ e.V. / Verein für kulturelle und gesellschaftliche Zusammenarbeit) για την οικονομική υποστήριξη, καθώς επίσης τη Δημοτική Υπηρεσία Νομικών και Μεταναστευτικών Ζητημάτων του Μύνστερ (Rechts- und Ausländeramt Münster), τις εκδόσεις Μεταίχμιο και την ιστοσελίδα πολιτισμού Mixgrill.gr για τη συνεργασία.
Το βιβλίο «Φτου ξελύπη» σύντομα θα διηγείται τις ιστορίες του για τη διαπολιτισμικότητα και στα γερμανικά
Δελτίο τύπου 05/02/2021
Το συναρπαστικό ταξίδι μας με το βιβλίο «Φτου ξελύπη» της συγγραφέα Μαριέττας Κόντου και του εικονογράφου Στάθη Πετρόπουλου ξεκίνησε το 2018. Αυτό το βιβλίο ελπίδας, το οποίο επιχειρεί μια καθαρά παιδική ματιά στις βίαιες συνέπειες του πολέμου, μας έχει παρακινήσει να ενθαρρύνουμε ειδικά τα αραβόφωνα παιδιά με προσφυγικό και μεταναστευτικό υπόβαθρο, ώστε να αγκαλιάσουν χωρίς φόβο τη γλώσσα, τον πολιτισμό και την ιστορία της καταγωγής τους. Τα τελευταία χρόνια διοργανώνουμε πολύγλωσσες εκδηλώσεις ανάγνωσης και εργαστήρια, στα οποία οι δημιουργικές ασκήσεις κάνουν απτές την ποικιλομορφία, τη διαφορετικότητα και τη διαπολιτισμικότητα. Η πρωτοβουλία μας θέλει να προωθήσει τις ιδέες του μοντέλου μετανάστευσης της πόλης του Μύνστερ με συγκεκριμένες δράσεις-γέφυρες μεταξύ εθελοντών, των δημόσιων αρχών, σχολείων, πανεπιστημίων, παιδιών και γονέων, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στην επιτυχή ένταξη.
Η γερμανική μετάφραση και έκδοση έρχεται μετά από την επιθυμία ενός παιδιού. Το 2018, η οκτάχρονη Charlotte ενθουσιάστηκε από τη δίγλωσση γερμανική-αραβική ανάγνωση και ήθελε να διαβάσει ολόκληρο το βιβλίο. Δυστυχώς όμως τότε υπήρχε μόνο η ελληνική και η αραβική έκδοση. Δεν μπορούσαμε να αντέξουμε την απογοήτευσή της και γι’ αυτό θέσαμε τον στόχο να δημοσιεύσουμε τη γερμανική μετάφραση. Και πλέον τα καταφέραμε! Ελπίζουμε αυτό το βιβλίο να αποτελέσει αφετηρία στις μελλοντικές μας εκδηλώσεις για να φέρουμε πιο κοντά γερμανόφωνα και αραβόφωνα παιδιά και να προωθήσουμε την πολιτιστική ανταλλαγή ανάμεσά τους.
Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε από καρδιάς για την υποστήριξη την Μαριέττα Κόντου, τις εκδόσεις Μεταίχμιο, την Marion Bischoff, τον Ahmad Alhamwi, την Sharon Bunzel, τον Ammar Al Bousaad, τον Jens Fischer, τον Mohammed Chaher Al Halabi και την Hadeel Kabash. Ευχαριστούμε επίσης όλους τους ιδιώτες δωρητές.
Η έκδοση του βιβλίου «Φτου ξελύπη» χρηματοδοτείται από ιδιώτες δωρητές, το Δημοτικό Συμβούλιο Ενσωμάτωσης Μεταναστών του Μύνστερ (Integrationsrat Münster), το Κοινοτικό Κέντρο Ενσωμάτωσης Μεταναστών του Μύνστερ (Kommunales Integrationszentrum Münster) και την επιχείρηση NIKOLAOU GmbH.
Μια ιστορία, τρεις γλώσσες
Δελτίο τύπου 01/05/2020
Πριν από περίπου τρία χρόνια ξεκίνησε η προσπάθειά μας να διαδώσουμε και να μοιράσουμε δωρεάν το βιβλίο της Μαριέττας Κόντου «Φτου ξελύπη» σε αραβόφωνα παιδιά -κυρίως προσφυγόπουλα- στην πόλη του Μύνστερ της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας. Η πρώτη επίσημη εκδήλωση που συγκέντρωσε περί τα 100 άτομα έλαβε χώρα το 2018 σε μια αίθουσα ιστορικά φορτισμένη, αφού εκεί δίπλα πριν από περίπου 350 χρόνια υπεγράφη η Ειρήνη της Βεστφαλίας, που τερμάτισε τον μοναδικό πόλεμο χωρίς νικητές και ηττημένους. Από τότε έχουμε επισκεφτεί με το βιβλίο μας (γιατί πλέον το αισθανόμαστε δικό μας) σχολεία ένταξης, βιβλιοθήκες, διεθνή φεστιβάλ και καλοκαιρινά τμήματα γλώσσας θέλοντας να μοιράσουμε όσο το δυνατόν περισσότερα βιβλία γίνεται. Ο σκοπός μας ήταν και παραμένει ο ίδιος: να δώσουμε θάρρος και ελπίδα σε εκείνους που η ζωή τους τα έφερε αλλιώς, τη στιγμή που δεν είχαν ακόμη καταλάβει τι είναι η ίδια η ζωή.
Συναντήσαμε δυσκολίες, μα δε σταματήσαμε, αφού έτσι το μήνυμά μας θα ήταν κενό περιεχομένου. Η κρίση του κορονοϊού δεν άφησε τη δράση μας ανεπηρέαστη. Αναγκαστήκαμε να ακυρώσουμε τρεις προγραμματισμένες εκδηλώσεις που θα μας έφερναν σε επαφή με ακόμη περισσότερα παιδιά.
Ακόμη κι αν η καθημερινότητα άλλαξε, η επιθυμία μας παραμένει η ίδια. Γι’ αυτό προσαρμοστήκαμε κι ετοιμάσαμε μια ηλεκτρονική ανάγνωση ενός αποσπάσματος του βιβλίου σε τρεις γλώσσες! Στα γερμανικά διαβάζει η Jennifer Wahlbring, στα αραβικά η Hadeel Kabash και στα ελληνικά η δική μας Μαριέττα Κόντου, την οποία ευχαριστούμε θερμά, όπως και τις εκδόσεις Μεταίχμιο για τη συνεργασία.
Παρακάτω μπορείτε να δείτε το βίντεο και να πάρετε μια γεύση από το βιβλίο. Ακόμα κι αν δεν καταλαβαίνετε όλες τις γλώσσες, έχει πραγματικά ενδιαφέρον να ακούσετε πώς ηχούν. Τουλάχιστον εμάς μας συναρπάζει!
Μια λογοτεχνική γέφυρα ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Γερμανία
του Ορέστη Καζασίδη
21/02/2019
Προσαρμογή από την παρουσίαση της πρωτοβουλίας στην εκδήλωση για την ημέρα της μητρικής γλώσσας, Δημοτικό Συμβούλιο Ενσωμάτωσης Μεταναστών του Μύνστερ
Σήμερα εκπροσωπώ την πρωτοβουλία „Mut machen“, μια ομάδα ανθρώπων που δραστηριοποιείται εδώ και κάποιους μήνες και κατόρθωσε να χτίσει μια λογοτεχνική γέφυρα ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Γερμανία. Το ασυνήθιστο αυτής της γέφυρας είναι ότι χτίστηκε μέσω των αραβικών, παρότι κανένας μας δε μιλά ή καταλαβαίνει αραβικά.
Πολλοί πιστεύουν ότι οι περίοδοι κρίσης αποκαλύπτουν τον πραγματικό χαρακτήρα των ανθρώπων. Ορισμένοι, μάλιστα, θεωρούν ότι παρότι οι κρίσεις συχνά τροφοδοτούν τον εθνικισμό, φέρνουν στο προσκήνιο την ανθρωπιά μας. Είναι πραγματικά κρίμα ότι χρειαζόμαστε τις κρίσεις για να τη θυμόμαστε.
Άνοιξη 2017: Η Ελλάδα βιώνει μια βαθιά οικονομική και κοινωνική κρίση. Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια η Μεσόγειος είναι γεμάτη ανθρώπους που μεταναστεύουν από τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική με προορισμό την Ευρώπη. Αρκετοί από αυτούς καταλήγουν στην Ελλάδα. Οι περισσότεροι έχουν μια λυπητερή ιστορία πίσω τους. Και αυτές οι ιστορίες μεταδίδονται, ορισμένες βρίσκουν ανταπόκριση στην κοινωνία, ξυπνούν μνήμες και κινητοποιούν δράσεις.
Μια τέτοια ιστορία είναι το ταξίδι της Yusra Mardini από τη Συρία στη Γερμανία. Ο απίστευτος τρόπος που διέσχισε η Yusra το Αιγαίο ενέπνευσε την Ελληνίδα συγγραφέα Μαριέττα Κόντου να γράψει το παιδικό βιβλίο «Φτου ξελύπη». Είναι ένα βιβλίο για την ελπίδα, ένα παραμύθι χωρίς πριγκίπισσες, ιππότες και ψηλούς πύργους, όπου η μαγεία δεν εκπορεύεται από θεούς και νεράιδες, αλλά από θνητούς ατελείς ανθρώπους.
Το καλοκαίρι του 2017 δύο εθελοντές μετέφρασαν το βιβλίο στα αραβικά. Η αραβική μετάφραση κυκλοφόρησε σε 2000 αντίτυπα και μοιράστηκε σε αραβόφωνα παιδιά στην περιφέρεια της Αττικής με τη συνεργασία του εκδοτικού οίκου, του δήμου της Αθήνας και ορισμένων ΜΚΟ. Σε παιδιά που στην πλειοψηφία τους ξέφυγαν από τον πόλεμο, την καταστροφή και τη βία, ξεκινώντας μια Οδύσσεια με αβέβαιο τέλος.
Τι μπορεί να προσφέρει ένα βιβλίο σε προσφυγόπουλα;
Αυτή είναι μια δικαιολογημένη ερώτηση. Δυστυχώς δεν έχω κάποια συγκεκριμένη απάντηση. Από τη μεριά μου, έχω μόνο ένα συναίσθημα. Στα προσφυγόπουλα μπορεί να λείπουν πολλά πράγματα: η οικογένειά τους, οι φίλοι τους, το σπίτι τους. Ένα βιβλίο δεν μπορεί να γεμίσει κανένα από αυτά τα κενά. Ένα βιβλίο όμως μπορεί να κάνει τα παιδιά να ονειρευτούν, μπορεί να τους γεννήσει την ελπίδα. Αυτό ήταν το κίνητρο για να φέρουμε αυτό το βιβλίο στο Μύνστερ. Ένα βιβλίο από την Ελλάδα στα αραβικά, που διηγείται το ταξίδι ενός κοριτσιού από τη Συρία στη Γερμανία.
Δεν ήταν εύκολο. Θα κάναμε «μια τρύπα στο νερό», αν απλώς φέρναμε κάποια βιβλία στο Μύνστερ χωρίς να υπάρχει αποδέκτης. Μετά από εκτεταμένη έρευνα, πολλά E-mails και συναντήσεις, δημιουργήθηκε μια ομάδα, η πρωτοβουλία «Δώσε θάρρος», από ανθρώπους που προέρχονται από διαφορετικούς χώρους, αλλά μοιράζονται την ίδια επιθυμία: να διαδώσουν το βιβλίο στο Μύνστερ και μαζί του την ελπίδα που αυτό μεταφέρει. Με τη χρηματοδότηση από αραβικές οργανώσεις, δημοτικούς και πανεπιστημιακούς θεσμούς, φέραμε 500 αντίτυπα της αραβικής έκδοσης στο Μύνστερ το φθινόπωρο του 2018.
Στις 22 Νοεμβρίου 2018 πραγματοποιήθηκε η πρώτη μας εκδήλωση. Το πρόγραμμα περιελάμβανε, μεταξύ άλλων, το μαγνητοσκοπημένο μήνυμα της Ελληνίδας συγγραφέα από την Αθήνα και τη δίγλωσση ανάγνωση ορισμένων αποσπασμάτων στα γερμανικά και τα αραβικά. Εν συνεχεία, το βιβλίο μοιράστηκε δωρεάν σε προσφυγόπουλα και αραβόφωνα παιδιά.
Και εκείνη τη στιγμή μού έγινε σαφές ότι η εικόνα είναι ευρύτερη απ’ ό,τι είχα φανταστεί στο ξεκίνημα. Το βιβλίο δεν προορίζεται μόνο για αραβόφωνα προσφυγόπουλα, αλλά για όλα τα αραβόφωνα παιδιά. Παιδιά με μητρική γλώσσα τα αραβικά και παιδιά δίγλωσσων οικογενειών. Μια απόδειξη ένταξης, χωρίς απορρόφηση, μια απόδειξη ισότιμης ενσωμάτωσης στην κοινωνία και πραγματικού σεβασμού της γλώσσας και του πολιτισμού.
Επόμενος στόχος; Να κάνουμε την εικόνα ακόμα ευρύτερη. Γιατί να απευθυνόμαστε μόνο σε αραβόφωνα παιδιά και εφήβους; Γιατί όχι και σε γερμανόφωνα; Αυτός είναι ο επόμενος στόχος μας: η μετάφραση και έκδοση του βιβλίου στα γερμανικά. Στο μεταξύ, επιθυμούμε φυσικά να διοργανώσουμε και άλλες εκδηλώσεις, για τη διανομή της αραβικής έκδοσης, σε συνεργασία με τη δημοτική βιβλιοθήκη και σχολικές βιβλιοθήκες.
Θα κλείσω αυτή τη μικρή παρουσίαση επιστρέφοντας στο ξεκίνημα και κοιτάζοντας τη Γη από ψηλά. Δεν είμαι γλωσσολόγος. Ασχολούμαι με την οπτική και το διάστημα. Θυμάμαι τα λόγια ενός επιστήμονα της NASA ενώ επιθεωρούσε εικόνες της Γης από δορυφόρους: «τι υπέροχη θέα! Τα σύνορα δεν είναι παρά τεχνητές γραμμές που χαράσσουμε πάνω της». Μπορεί να μην το είπε ακριβώς έτσι. Αλλά τουλάχιστον αυτό ήταν το νόημα για εμένα.
Κατά τη διάρκεια αυτού του ταξιδιού έχω μάθει πολλά. Όπως σας ανέφερα, δεν είμαι γλωσσολόγος. Για εμένα η γλώσσα είναι ένα μέσο επικοινωνίας. Σύμφωνα με τη βιβλική παράδοση, η σύγχυση των γλωσσών ήταν τιμωρία από το θεό για την αλαζονεία μας. Όμως η πολυγλωσσία δεν είναι τιμωρία. Είναι θείο δώρο – κυριολεκτικά για τους πιστούς. Γιατί μας υπενθυμίζει τη διαφορετικότητα και ταυτόχρονα μας παρέχει το κατάλληλο εργαλείο για να την υπερκαλύψουμε.
«Μοίρασε θάρρος» και βιβλία
Δελτίο τύπου 12/11/2018
Τα παιδικά βιβλία δεν διηγούνται πάντα παραμυθένιες ιστορίες με φανταστικά πρόσωπα. Συχνά βλέπουν την πραγματικότητα με παιδικά μάτια. Κάποια παιδιά αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την καθημερινότητά τους, τους φίλους τους, τα βιβλία τους και να γίνουν πρόσφυγες. Παρά τα πολλά εμπόδια, όμως, αρκετά από αυτά καταφέρνουν να βρουν ένα ασφαλές σπιτικό και να γνωρίσουν ανθρώπους, με τους οποίους ίσως και να γίνουν φίλοι στο μέλλον. Σήμερα, θα θέλαμε να παρουσιάσουμε έναν καινούριο «φίλο» σε αυτά τα παιδιά με την ελπίδα ότι θα περάσουν όμορφες στιγμές παρέα.
Το βιβλίο «Φτου ξελύπη» διηγείται την ιστορία ενός κοριτσιού που αφήνει πίσω του την εμπόλεμη Συρία και στο τέλος καταφέρνει όχι μόνο να σώσει τη ζωή του, αλλά και να πραγματοποιήσει το μεγάλο όνειρό του. Η Ελληνίδα συγγραφέας Μαριέττα Κόντου εμπνεύστηκε από την Yusra Mardini, η οποία μετά τη φυγή της από τη Συρία βρήκε καταφύγιο στη Γερμανία. Το βιβλίο μεταφράστηκε από τα ελληνικά στα αραβικά και έφτασε στο Μύνστερ με την ελπίδα να συναντήσει νέους φίλους.
Η συγγραφέας το ξεπροβόδισε με τα ακόλουθα λόγια: «όταν το κείμενο ή το βιβλίο ενός συγγραφέα φεύγει από την αγκαλιά του και πετά, αυτό έχει πάντα μια προσμονή και μια συγκίνηση σαν το παιδί που πρωτοπάει σχολείο. Κι όταν αυτό αρχίσει να «ξεκλειδώνει» σπιτικές πόρτες και καρδιές, τότε αυτό έχει μοίρασμα πολύ, κοντινότητα, και χαρά μεγάλη. Όταν αυτές οι πόρτες και οι καρδιές είναι ακόμη πιο μακριά, μιλούν άλλες γλώσσες και είναι ακόμη πιο πολλές, απ’ όσο θα μπορούσα να φανταστώ, τότε αυτό έχει συγκίνηση, ευγνωμοσύνη και ευθύνη!».
Η πρωτοβουλία „Mut machen“ (μτφ. «Κάνε κουράγιο/Δώσε θάρρος»), ο Δήμος του Μύνστερ και οι εκδόσεις Μεταίχμιο έφεραν στο Μύνστερ 500 αντίτυπα της αραβικής μετάφρασης του βιβλίου «Φτου ξελύπη» με σκοπό η ανάγνωσή του να χαρίσει ελπίδα για το μέλλον μέσα από τα μάτια του παρελθόντος. Τα βιβλία θα μοιραστούν σε προσφυγόπουλα και αραβόφωνα παιδιά την Πέμπτη 22 Νοεμβρίου 2018 στις 17:00 σε εκδήλωση που θα λάβει χώρα στο ιστορικό δημαρχείο του Μύνστερ (Rüstkammer, Prinzipalmarkt 9, Münster).